مکاتب روانشناسی

«ویکتور فرانکل در ۱۹۰۵ در وین (اتریش) به دنیا آمد و دکترای خود را در رشته‌ی پزشکی از دانشگاه وین دریافت کرد. در ۱۹۳۰ علاوه بر کار در بخش ویژه‌ی خودکشی بیمارستان شهر وین، یک مطب خصوصی روان‌پزشکی نیز داشت. در فاصله‌ی ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۲ رئیس بخش عصب‌شناسی بیمارستان روت‌شیلد بود.

فرانکل در ۱۹۴۲ به همراه همسرش، تیلی و والدینش دستگیر و به اردوگاه نازی‌ها منتقل شدند. در طی سال‌های بعد در حالی که تک‌تک اعضای خانواده‌اش را از دست داد خوش زنده ماند و ۱۹۴۵ به وسیله‌ی نیروهای ارتش آمریکا آزاد شد. بلافاصله به وین بازگشت و کتاب انسان در جست وجوی معنا را نوشت و به ریاست پلی‌کلینیک عصب‌شناسی وین برگزیده شد. او در طول عمر خویش ۲۹ دکترای افتخاری دریافت کرد و استاد مدعو دانشگاه‌های هاروارد و سایر دانشگاه‌های آمریکا بود.

دیگر کتاب‌های او عبارت‌اند از: پزشک و روح، فریاد ناشنیده برای معنا، خدا در ناخودآگاه. فرانکل در ۱۹۹۷ درگذشت.

معروف‌ترین اثر فرانکل همان کتاب انسان در جست‌وجوی معناست که حکایت دوران اسارت او در اردوگاه‌های کار اجباری نازی‌هاست. افراد اسیرشده در این اردوگاه‌ها یا نگرش خود را طوری تغییر می‌دادند که زنده بمانند یا امید خود را به زندگی از دست می‌دادند و می‌مردند. روش درمانی فرانکل، بعد از روش تحلیل روانی فروید و روانشناسی فردی آدلر به عنوان شیوه‌ی سوم روان‌درمانی شناخته شده است و کتاب معناطلبی او تفاوت بین ایده‌هایش را با نظریات روانشناسان هموطنش نشان می‌دهد.

فرانکل عقیده داشت انسان یک موجود چندبُعدی است که علاوه بر آن‌که بیولوژی یا شرطی شدن به شخصیت او شکل می‌دهد اراده‌اش نیز در شکل‌دهی به شخصیت‌اش نقش دارد. یعنی ما انسان‌ها می‌توانیم از ارزش‌های خاصی در زندگی پیروی کنیم. او به عنوان عصب‌شناس تایید می‌کرد که بعضی از ابعاد انسان را می‌توان با کامیپوتر مقایسه کرد، ولی بر این عقیده بود که عملکرد آدمی را نمی‌توان به سطح عملکرد یک ماشین تقلیل داد. بدن ما ممکن است از نظر تعادل شیمیایی مشکلاتی داشته باشد یا با مشکلات روحی مثل «هراس از فضای بسته» رو به رو باشد؛ ولی ممکن است مشکلات دیگری که اندیشه‌زاد هستند نیز داشته باشیم که به تعارض‌های اخلاقی و معنوی‌مان مربوط هستند.

فرانکل روانشناسی خود را مبتنی بر فلسفه‌ی اصالت وجود می‌دانست، ولی بر خلاف فلسفه‌ی اصالت وجودی افرادی مثل آلبر کامو یا ژان پل سارتر که زندگی را بی‌معنا می‌دانستند، روش معنادرمانی او خوش‌بینانه بود و بر این تأکید می‌ورزید که زندگی همیشه بامعناست. شاید وقتی در وضعیت سخت و رنج‌آوری گرفتار می‌شویم نتوانیم معنای آن را دریابیم، ولی با گذشت زمان و تغییر اوضاع و احوال به معنای آن واقعه پی می‌بریم.»